Agribusiness verdrijft kleine Afrikaanse boeren
De toekomst van de voedselvoorziening in Afrika staat op het spel. Wordt de agribusiness allesbepalend, of zijn er nog overlevingskansen voor de kleine boer?
De VN mogen 2014 dan uitgeroepen hebben tot jaar van de familielandbouw, de opmars van de agribusiness lijkt daarmee niet te stoppen.
Twee berichten uit Duitsland vorige week. Verontrustende berichten.
Bericht 1: Sub-Sahara Afrika is niet alleen een grote groeiende exportmarkt voor bietsuiker, het heeft ook een enorme potentie voor de rietsuikerproductie, zo heeft Nordzucker zich bedacht. De tweede suikerproducent van Europa kreeg nogal wat kritiek van de aandeelhouders op de plannen voor expansie in Afrika, maar daarmee zijn die nog niet van tafel.
Bericht 2: Voor DMK, de grootste melkproducent van Duitsland, wordt de export van melk steeds belangrijker. Het wil FrieslandCampina en Arla achterna en dus niet alleen maar in Rusland en Azië melk verkopen, maar ook in – je raadt het al – Afrika.
Waarom zijn die berichten nu zo verontrustend? Welnu, de schaal waarop de buitenlandse agribusiness op Afrikaanse bodem opereert, is bepalend voor wie binnenkort grote oppervlakten grond bezit, hoe het voedsel verbouwd wordt en wat de consument straks eet.
Strijd tegen de agribusiness
Afrika staat op een keerpunt. Het voortbestaan van kleinschalige gezinsbedrijven, die nog steeds 80 procent uitmaken van Afrika’s landbouw, staat op het spel. Het werd al vaker geroepen, maar Mary Abukutsa-Onyango uit Kenia, Janet Maro uit Tanzania en Mariam Mayet uit Zuid Afrika slaan hun handen nu ineen voor een tegenbeweging.
Professor Mary Abutukutsa-Onyango is tuinbouw-professor aan de Jomo Kenyatta University in Kenia en pleit al twee decennia voor de consumptie van lokale Afrikaanse groenten. Mariam Mayet strijdt al vanaf de jaren 90 tegen genetische manipulatie en heeft daartoe het Afrikaanse Centrum voor Bioveiligheid in Zuid-Afrika opgericht. Janet Maro heeft ‘Sustainable Agriculture Tanzania’ opgericht. Een organisatie die boeren ondersteunt in biologische landbouw.
Gezamenlijk gaan ze de strijd aanbinden tegen de grote agribusiness. Monsanto, Unilever, Diageo en Cargill voorop. Maar hoe zit het, vraag ik me dan af, met bedrijven als Nordzucker en DMK? Gaan ook zij niet direct de concurrentie aan met kleinschalige boeren?
© Marc van der Sterren
Het uitgebreide verhaal over de Afrikaanse tegenbeweging staat beschreven in het artikel Warrior queens battle for Africa’s food future.
En de Stichting Aarde Boer Consument maakte een mooie Nederlandstalige samenvatting.
