Steden hebben kleine boeren nodig

De welvaart stijgt en Afrikaanse steden groeien uit hun voegen. Eten is cruciaal voor de bloeiende steden en landbouw draagt het meeste bij aan Afrikaanse economieën. Toch zijn boeren arm. In plaats van het ondersteunen van hun boeren, kiezen landen als Kenia ervoor om hun voedsel te importeren. Iets moet veranderen, betoogt Simon Wachieni.

Een  speciale bijdrage van Simon Wachieni

Meer dan 80% van de Keniaanse bevolking, vooral die wonen op het platteland, ontleent zijn bestaan uit voornamelijk agrarische activiteiten. Landbouw is goed voor 25% van het bruto binnenlands product (BBP) en draagt daarmee het meeste bij aan de Keniaanse economie. De groei van de nationale economie is dan ook erg afhankelijk van de groei en ontwikkeling in de landbouw.

Je zou verwachten dat boeren, die zo’n grote bijdrage leveren aan de nationale economie, er financieel goed voorstaan. Maar nee. In werkelijkheid zijn juist zij de armste en hongerigste mensen in het land.

Import

Kenia is één van Afrika’s landen met een lage voedselzekerheid, ondanks de enorme mogelijkheden voor de landbouw door de overvloed aan natuurlijke rijkdommen. Volgens de United Nations Economic Commission for Africa (ECA), importeerde het continent 83 procent van zijn voedsel in 2013. De Internationale Arbeidsorganisatie ILO schat dat Afrika dicht bij de 50 miljard dollar aan voedsel per jaar importeert. Meestal om haar snel groeiende stedelijke bevolking te voeden. Dat bedrag staat volgens de ILO gelijk aan wat Afrika ontvangt aan officiële ontwikkelingshulp.

Waarom is dat zo?

De landbouwsector in Kenia bestaat overwegend uit kleinschalige boeren, vooral in de hoog potentiële gebieden. De productie vindt plaats op boerderijen van 0,2 tot 3 hectare en is goed voor 75 procent van de totale agrarische export.

Droogtes

Meer dan 80 procent van het land is semi-droog tot droog, met een jaarlijkse neerslag van 400 mm. Droogtes zijn frequent en in één op de drie seizoenen mislukt de oogst.
Er zijn zeer weinig inspanningen geleverd om voor de meerderheid van de kleinschalige boeren de landbouw methoden te moderniseren. Er is zelfs amper in geïnvesteerd om kleinschalige boeren gebruik te laten maken van iets eenvoudigs als regenwater. En zo komt het dat kleinschalige boerderijen slechts de helft van de productie per hectare behalen dan hun commerciële collega’s.

Grootschalige commerciële landbouwbedrijven daarentegen hebben de financiële mogelijkheden om te investeren in de modernste technologie. Technologieoverdracht naar kleine boeren wordt niet alleen belemmerd door een gebrek aan financieringsmogelijkheden, maar ook door een lage of geen toegang tot kennis en tot voorlichtingsdiensten.

De voedselzekerheid kan verslechteren als de huidige trend niet wordt gekeerd

Volgens de Egerton University Tegemeo Institute in Nairobi, is er een enorm tekort aan openbare voorlichters. Volgens een nationale telling waren dit er slechts 5.470 medewerkers. Omgerekend is dat één landbouwvoorlichter per 1.500 kleinschalige boeren.
Deze situatie verhindert dat de meeste boeren gelijke tred houden met de veranderende technologische vooruitgang.

Vergrijzing

De voedselproductie kampt dus met een uitdaging die nog kan verergeren als deze huidige trend niet wordt teruggedraaid. De meerderheid van de boeren vergrijst. En hoewel kleinschalige boeren essentieel zijn voor de productie van de groeiende bevolking, wordt er nauwelijks in geïnvesteerd. De meeste Keniaanse jongeren vermijden de landbouw en trekken naar de stad om te zoeken naar een andere, in de meeste gevallen niet bestaande baan.
De Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) schat dat bijna twee derde van de jonge bevolking werkloos is, of kampt met onregelmatige arbeid.

De landbouw verdient een rechtmatige plaats in de nationale economische ontwikkeling

De trend moet keren. De landbouw verdient een rechtmatige plaats in de nationale economische ontwikkeling. Daarom is er behoefte aan innovatieve manieren om de vele bestaande agrarische technologieën en innovaties over te brengen op kleinschalige boeren.

De meeste onderzoeksinstellingen en universiteiten hebben hier weinig belang bij; het is niet hun core business. Commerciële vernieuwers richten zich nauwelijks op kleine boeren, wat te wijten is aan hun perceptie ten opzichte van kleinschalige boeren: ze denken dat zij de technologie niet kunnen betalen. Daarom is het zo belangrijk om te komen met alternatieve manieren om de kleinschalige boeren te bereiken, maar ook met nieuwe, betaalbare innovaties die hun landbouwproductie kan vergroten.

Daarnaast moeten we blijven denken aan manieren om de jeugd te verleiden tot een bestaan in de landbouw. Een winstgevende sector die werkgelegenheid en welvaart biedt.

© Simon Wachieni

Simon Wachieni is Social Entreprenuer & Business Trainer at Nutri-Fresh Farm & Agri Hub