Geachte heer Gates, kunnen we praten?

Mijn welgemeende complimenten aan Bill Gates en zijn foundation voor al hun inspanningen voor kleinschalige boeren. Zelf denk ik echter dat een iets andere aanpak zijn goede bedoelingen dichterbij brengt. Met deze open brief wil ik hem uitnodigen voor een bezoek aan enkele kleinschalige boeren. Of op z’n minst een gesprek.

Dear Mr. Bill Gates,

Sinds vele jaren volg ik uw organisatie. U lijkt zeer gemotiveerd om kleinschalige boeren werkelijk te ondersteunen. Dit bewijst onder meer deze recente persbericht, waarin uw Bill & Melinda Gates Foundation aankondigt ruim €250 million te spenderen om kleinschalige boeren in Afrika en Azie te helpen met klimaatverandering om te gaan.

Ik bewonder uw visie op kleinschalige boeren. Te weinig mensen in deze wereld lijken het belang van deze bevolkingsgroep in te zien. Te weinig mensen zien de belangrijke rol die zij kunnen spelen als het gaat om het tegengaan van honger en het omgaan met klimaatveranderingen.

Het is prijzenswaardig dat u zich, volgens uw bericht, richt op de drie deelgebieden: gewasverbetering, gewasbescherming en gewasmanagement.

Naar mijn bescheiden mening, vrees ik echter dat de uitwerking en de resultaten van uw plannen enigszins zullen afwijken van uw focus, uw visie en uw goede bedoelingen. Ik zou willen voorstellen een vierde deelgebied toe te voegen: empowerment van kleinsachalige boeren met kennis.

Als u bijvoorbeeld stelt dat kleinschalige boeren behoefte hebben aan ‘de meeste innovatieve machines en technieken om aan de effecten van klimaatveranderingen tegemoet te komen’, heeft u absoluut gelijk. U vergeet echter te melden dat deze machines en technieken voor deze doelgroep ook toegankelijk en begrijpelijk moeten zijn.

Gentechnologie

U spreekt over ‘gewasverbetering’ en ‘gewasbescherming’, met ‘het produceren van ‘baanbrekende rassen’. Maar u vermeldt niet dat er lokale varianten zijn en zelfs lokale gewassen die volledig aan de lokale situatie zijn aangepast. Gewassen die van zichzelf alv efficiënt omspringen met water en nutriënten en die met traditionele veredelingsmethoden nog steeds verbeterd worden.

Ja. Ook gentechnologie kan dit soort problemen verhelpen. Maar niet zonder dure wetenschappelijke kennis die de productiekosten verhoogt en uiteindelijk de prijs van voedsel en de afhankelijkheid van kleinschalige boerenvan een landbouwsysteem, geleid door agro-multinationals.

En als we spreken over ‘het combineren van big data met robotica om grote percelen met gewassen te scannen’,lijkt u de belangen van kleinschalige boeren volledig uit het oog te verliezen.

CO2-emissies

Uw persbericht vermeldt terecht dat de CO2 die kleinschalige boeren uitstoten, te verwaarlozen is. Terwijl juist zij geconfronteerd worden met de meest verschrikkelijke gevolgen van klimaatverandering.
De agribusiness en grootschalige landbouwbedrijven daarentegen, zijn totaal afhankelijk van fossiele brandstoffen. Daarmee zijn ze een van de belangrijkste producenten van broeikasgassen.

Daarom lijkt me een benadering die meer gericht is op kleinschalige familiebedrijven en zijn (maar meestal: haar) behoeften veel effectiever.

Toch kan ik uw beslissingen goed begrijpen. Als een van de rijkste mensen op deze planeet, wordt u vast continu benaderd door professionals met kennis en invloed, maar die vooral weten hoe u te benaderen en overtuigen.

Deze mensen zijn niet de kleinschalige boeren. Het zijn niet de hongerigen of de kinderen die lijden aan ondervoeding. En als u hen al weet te bereiken, dan verloopt dat via wetenschappers en lobbyisten met goede bedoelingen, maar wel bedoelingen die aansluiten bij hun eigen belangen.

Laat een ding duidelijk zijn: de belangen van kleinschalige boeren en de agribusiness zijn niet dezelfde. De belangen van boeren liggen bij het genereren van een inkomen met het verbouwen van voedsel. De belangen van de agribusiness liggen bij het verdienen van geld door boeren voedsel te laten verbouwen.

Belangen

Het belanbg van agromultinationals ligt bij het produceren van zoveel mogelijk voedsel. De hongerigen kunnen dit voedsel echter niet betalen. Het belang van kleinschalige boeren daarentegen ligt veel dichter bij dat van de hongerigen, omdat zij voor een belangrijk deel precies dezelfde mensen zijn. Uw persbericht vermeldt: Grofweg 800 miljoen van de armste mensen in Afrika en Azië zijn afhankelijk van landbouw voor hun levensonderhoud.

Een focus direct op deze kleinschalige boeren betekent een focus op empowerment. Empowerment door kennis. Of, zoals ik beschrijf in mijn essay Smarter Farmers:

Door empowerment van kleinschalige familieboeren door hen toegang te geven tot onafhankelijke informatie, kunnen we de honger beëindigen, alle 17 duurzame ontwikkelingsdoelen bereiken en Afrika kan zelfs de graanschuur van de wereld worden.

Alstublieft mijnheer Gates. Ik wil uw aandacht vestigen op dit essay. Maar ik wil u vooral graag spreken om overmijn essay te debatteren, maar vooral over uw plannen.

Agrarische helden

 

Nu we toch vrijuit praten: laat ik u uitnodigen bij enkele van mijn vrienden in Afrika. Bij enkele kleinschalige boeren en bij demonstratiebedrijven die zich richten op kleinschalige boeren. 

Ik zou u graag willen voorstellen aan enkelen agrarische helden in Kenya, Tanzania, Nigeria en Zuid-Afrika die werken op grassroots levelen de nieuwste innovaties en technieken introduceren, direct bij de kleinschalige boer.

Alstublieft mijnheer Gates. Laat mij u uitnodigen op een reis naar plekken waar de toekomst van gezond voedsel, de toekomst van een bloeiend platteland en de toekomst van een gezonde planeet worden verwezenlijkt door slimme, geleerde, moderne, kleinschalige boeren.

© Farming Africa, Marc van der Sterren

Lees mijn essay Smarter Farmers

En lees meer over agrarische helden:
Yinka Adesola: ‘Farming is also marketing’
Simon Wachieni: ‘Cities need Small Farmers’
Harald Peeters: ‘Local Seed slows down development’
Melesse Temesgen: Ethiopian plow wins 25.000 US Dollar